Ontslag op staande voet, wanneer mag het?

De wet geeft zowel werkgever als werknemer de mogelijkheid om de arbeidsovereenkomst met onmiddellijke ingang te beëindigen. Dit wordt ook wel “ontslag op staande voet” of “ontslag wegens dringende reden” genoemd.

Het is iedereen duidelijk dat een ontslag op staande voet voor een werknemer vergaande consequenties heeft. De werknemer verliest van de een op de andere dag zijn baan en verliest zijn inkomen. Vanwege deze vergaande consequenties van ontslag op staande voet zijn in de wet strenge bepalingen opgenomen waar een geldig ontslag op staande voet aan moet voldoen.

Jij als ondernemer en werkgever moet er goed van doordrongen zijn dat het ontslag op staande voet niet gemakkelijk door de rechter wordt gehonoreerd. Win daarom altijd eerst advies in over de situatie, voordat je een werknemer ontslaat!

Wanneer mag ontslag op staande voet?

De wet zegt dat ontslag op staande voet alleen rechtsgeldig is als aan de volgende voorwaarden is voldaan:

er moet sprake zijn geweest van een dringende reden;
de arbeidsovereenkomst moet vanwege deze dringende reden direct (onverwijld) worden opgezegd;
gelijktijdig met het ontslag op staande voet moet de dringende reden aan de werknemer worden medegedeeld.

Wanneer is er sprake van een dringende reden?

De wet geeft een definitie van een dringende reden: zodanige daden, eigenschappen of gedragingen van de werknemer die ten gevolge hebben dat van de werkgever, redelijkerwijze niet kan gevergd worden de arbeidsovereenkomst te laten voortduren (artikel 7:678, lid 1 BW). Wanneer daar precies sprake van is hangt per geval af van de omstandigheden.

Voor het oordeel of er sprake is van een geldig ontslag op staande voet zijn echter alle omstandigheden van de specifieke kwestie van belang.

Een aantal praktijkvoorbeelden van dringende reden zijn:

de werknemer weigert zijn werkzaamheden uit te voeren;
de werknemer steelt van de werkgever;
de werknemer verkoopt bedrijfsgevoelige informatie;
de werknemer bedreigt een andere medewerker.

Ook in andere situaties is het mogelijk een werknemer op staande voet te ontslaan. Een ontslag op staande voet mag echter alleen worden gebruikt als uiterste sanctie en slechts indien een reguliere ontslagprocedure niet kan worden afgewacht.

De meest voorkomende redenen van ontslag op staande voet

Bij ontslag op staande voet kan aan allerlei redenen worden gedacht. Een medewerker moet het wel heel bont hebben gemaakt om per direct de laan uit te worden gestuurd. Welke redenen geven eigenlijk de doorslag om iemand op staande voet te ontslaan? Hieronder leest u de 10 meest voorkomende redenen.

bedrog tijdens de sollicitatie;
diefstal of fraude;
dronken op het werk komen;
werk weigeren zonder reden;
ontbrekende kennis of ervaring hebben om het werk te kunnen doen;
mishandeling, grove belediging of bedreiging;
te laat komen;
social media gebruik tijdens het werk;
alcohol en drugsgebruik;
schending bedrijfsgeheimen.

(Bron: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 22 jun 2023)

Bezwaar van de werknemer op het ontslag op staande voet

Als een werknemer het niet eens is met een ontslag op staande voet zal de werknemer waarschijnlijk de nietigheid van het ontslag op staande voet inroepen. Dit betekent dat de werknemer de rechter vraagt het ontslag op staande voet als het ware terug te draaien.

Wordt het ontslag op staande voet altijd in stand gehouden?

Over het algemeen zijn kantonrechters terughoudend in het in stand laten van ontslag op staande voet. Wijst de kantonrechter het ontslag op staande voet af, dan heeft de werknemer recht op loondoorbetaling. Om die reden is het vaak verstandig een ontbindingsverzoek voor zover vereist in te dienen. Ook onder de nieuwe Wet Werk en Zekerheid (WWZ) is dit mogelijk. In feite wordt de kantonrechter verzocht de arbeidsovereenkomst alsnog te beëindigen voor het geval hij vindt dat het ontslag op staande voet onjuist is toegepast.

Beperkte termijn om in beroep te gaan

De betrokken werknemer heeft twee maanden de tijd om tegen het ontslag op staande voet in beroep te gaan. Doet hij dit niet, dan is het ontslag op staande voet een feit. De termijnen zijn (nagenoeg) onverbiddelijk. De werkgever kan voorkomen dat de werknemer toch nog terug komt, door zelf het ontslag aan de kantonrechter voor te leggen om het te laten toetsen. Ook een dergelijk verzoek moet binnen de termijn van twee maanden.

Voorbeelden uit de praktijk

Voorbeeld 1

Een vrachtwagenchauffeur is door de werkgever berispt voor bellen achter het stuur. In het personeelsdossier zitten twee formele waarschuwingen. Bij de derde keer wordt de chauffeur op staande voet ontslagen. De rechter oordeelde dat het ontslag op staande voet in dit geval passend is.

Voorbeeld 2

Een winkelmedewerker van een slijterij wordt betrapt op het meenemen een fles port zonder daarvoor te betalen. De werkgever komt daar achter door beelden van de bewakingscamera. Daarop aangesproken verklaart de medewerker zijn pinpas te zijn vergeten en dat hij voornemend was de fles de volgende dag alsnog te betalen. Het ontslag op staande voet wordt niet passend geacht, maar de arbeidsovereenkomst wordt alsnog ontbonden.

Is ontslag op staande voet mogelijk?

Voor ontslag op staande voet is een geldige reden nodig. Je wilt voorkomen dat je achteraf met een lange en kostbare procedure over het ontslag op staande voet wordt geconfronteerd. Twijfelt u of ontslag op staande voet mogelijk is? Neem contact op met een van onze arbeidsrecht advocaten in Hoogeveen. Wij voorzien je snel en adequaat van juridisch advies over ontslag op staande voet.

Actio Advocaten is de juridische partner voor het MKB. Wij zijn gevestigd in Hoogeveen. Neem contact op via het onderstaande formulier.