Pandrecht vestigen: enige zekerheid of garantie?
Stel: u heeft een vordering op een onderneming in verband met het leveren van goederen. Omdat uw debiteur de vordering niet ineens kan betalen, treffen jullie een betalingsregeling. Daarnaast eist u dat zekerheid wordt gegeven voor het nakomen van de betalingsregeling. U spreekt daarvoor met de debiteur af dat een pandrecht wordt gevestigd op de auto van de debiteur. Hoe doet u dat? En biedt u dat voldoende zekerheid?
Snel naar:
- Wat is een pandrecht?
- Twee vormen van pandrecht: vuistpand en stil pandrecht
- Hoe vestig ik een pandrecht?
- Hoe kan ik het pandrecht uitwinnen?
- Hoe krijg ik het onderpand in mijn bezit?
- Wat zijn de risico’s van een pandrecht?
Wat is een pandrecht?
Pandrecht is net zoals een hypotheekrecht, een zekerheidsrecht. Pandrecht kan worden gevestigd op roerende zaken en op vorderingen. De roerende zaak of de vordering is het onderpand waarmee de schuldeiser (de pandhouder) zekerheid wordt geboden dat hij het geld van de debiteur (de pandgever) krijgt. Kort gezegd, krijgt de pandhouder dan de roerende zaak of de vordering van de pandgever, en kan hij met het geld dat dat oplevert, zijn rekening betalen. Dit heet het ‘uitwinnen van het pandrecht’.
Twee vormen van pandrecht: vuistpand en stil pandrecht
Pandrecht kent twee vormen: vuistpand en bezitloos pand.
Vuistpand betekent dat het onderpand ‘in de macht van de pandhouder wordt gebracht’: de pandhouder heeft het onderpand dus in zijn bezit. Een bekend voorbeeld is het pandjeshuis waar geld kan worden geleend en bijvoorbeeld een horloge als onderpand wordt afgegeven.
Bezitloos pandrecht (ook wel stil pandrecht genoemd) betekent dat het onderpand bij de pandgever blijft. De pandgever kan over het onderpand blijven beschikken. In ons voorbeeld vestigt u een pandrecht op de auto van uw debiteur, maar deze mag er (onder voorwaarden) wel in blijven rijden.
Hoe vestig ik een pandrecht?
Het vuistpand wordt gevestigd door het onderpand over te dragen aan de pandhouder. Een stil pandrecht wordt gevestigd door een notariële akte of een onderhandse akte op te stellen en te ondertekenen. De onderhandse akte (die dus niet via de notaris gaat) moet geregistreerd worden bij de belastingdienst.
Een stil pandrecht kan worden omgezet naar vuistpand door het onderpand alsnog in bezit te nemen. Als er op de auto een stil pandrecht is gevestigd en u krijgt deze in uw bezit van de pandgever, dan is het stille pandrecht omgezet in een vuistpand.
Hoe kan ik het pandrecht uitwinnen?
Als uw debiteur de overeengekomen betalingsregeling niet nakomt, kunt u het pandrecht uitwinnen zonder dat u een executoriale titel nodig heeft, dit heet parate executie. Als uw debiteur failliet gaat bent u separatist. Dat betekent dat u zich kan verhalen op de auto alsof er geen faillissement is. U hoeft dus geen pas op de plaats te maken voor de curator.
De verkoopopbrengst kunt u gebruiken om uw geldvordering te betalen. In onze eerdere blog leest u meer over het uitwinnen van pandrecht.
Het pandrecht biedt u veel zekerheid.
Hoe krijg ik het onderpand in mijn bezit?
Als partijen een stil pandrecht hebben gevestigd en de pandgever niet nakomt, kan u niet zelf de sleutels pakken en met de auto wegrijden. Hoe u het onderpand onder u krijgt, is afhankelijk van de manier waarop het stille pandrecht is gevestigd, of dit met een notariële of een onderhandse akte is gebeurd.
Is het pandrecht gevestigd door middel van een notariële akte? Dan kunt u de deurwaarder opdracht geven tot afgifte van het onderpand. De pandgever moet het onderpand dan afgeven aan de deurwaarder en deze zal het aan u geven.
Is het pandrecht op de auto vastgelegd is een onderhandse akte? Of staat de auto bij iemand anders dan de pandgever, zoals een garage? Dan moet u eerst een verzoek tot afgifte doen bij de rechter. U krijgt van de rechter dan verlof, zodat de deurwaarder de auto onder zich of in beslag kan nemen, het zogenaamde pandhoudersbeslag. Wij kunnen het pandhoudersbeslag voor u regelen. De procedure voor verlof voor een pandhoudersbeslag lijkt veel op de procedure tot het leggen van een conservatoir beslag.
Wat zijn de risico’s van een pandrecht?
Hoewel pandrecht veel zekerheid geeft dat uw rekening wordt betaald of de betalingsregeling wordt nagekomen, kent het wel risico’s. Het is niet gegarandeerd dat u verhaal kunt halen op het onderpand. Dit komt bijvoorbeeld in gevaar als de pandgever het onderpand aan meer schuldeisers dan alleen aan u in onderpand heeft gegeven of als het onderpand wordt verkocht, voordat u deze wilt uitwinnen.
Er rusten meerdere pandrechten op het onderpand
De auto waarop het pandrecht rust kan vaker dan één keer worden verpand. Uitgangspunt is dat een ouder pandrecht voorgaat. De schuldeiser die als eerst het pandrecht heeft gevestigd wordt in principe eerst betaald uit de opbrengst.
Tip: voordat u een pandrecht overeenkomt of voordat u overgaat tot executie doet u dus het volgende:
- onderzoek of er nog andere (en dus eerdere) pandhouders zijn en ga na hoeveel geld zij te vorderen hebben;
- onderzoek de waarde van het onderpand en eis eventueel dat de pandgever meer zekerheid geeft;
- neem in de pandakte een verklaring van de pandgever op dat er geen andere beperkte rechten rusten op het onderpand.
Het onderpand is inmiddels verkocht
Het kan zo zijn dat er jaren verstrijken tussen het vestigen van het pandrecht en het uitwinnen daarvan. De auto waar het pandrecht op rust kan inmiddels wel zijn verkocht. Wat betekent dit voor u?
Het pandrecht blijft in eerste instantie op de auto rusten. De mogelijkheden die de pandhouder had, behoudt hij. Alleen de persoon van de pandgever verandert, naar de nieuwe eigenaar van de auto. Dat heet ‘droit de suite’ oftewel zaaksgevolg. Dit is alleen anders als de koper een normale prijs voor de auto heeft betaald en niet van het pandrecht wist en dit ook niet hoorde te weten (te goeder trouw was). In dat geval vervalt het pandrecht wel.
Staat u dan met lege handen? Niet helemaal. Het verkopen van zaken waarop een pandrecht rust kan onrechtmatig zijn. U kunt dan procederen tegen de pandgever omdat hij onrechtmatig heeft gehandeld, en hem aansprakelijk stellen voor uw schade.
Tip: het is belangrijk om in de pandakte, de overeenkomst, bepaalde bepalingen op te nemen waarmee u voorkomt dat het onderpand wordt verkocht of op een andere manier wordt overgedragen. Wat moet u vastleggen?
- Dat de pandhouder het recht heeft het onderpand te inspecteren;
- Welke roerende zaken precies in onderpand worden gegeven;
- Dat de pandgever het onderpand niet zonder uw toestemming mag vervreemden.
Conclusie
Pandrecht biedt u dus redelijke zekerheid tot terugbetaling van een vordering. Een garantie tot betaling is het zeker niet. Ga na of het aangeboden onderpand u ook echt voldoende zekerheid geeft, dus of de waarde van het onderpand in ieder geval gelijk is aan de hoogte van het geld dat u moet krijgen. Het is daarnaast belangrijk dat de pandakte volledig en zorgvuldig wordt opgesteld en het pandrecht vervolgens op de juiste wijze wordt gevestigd. Wij kunnen u daar uiteraard bij helpen. Bel ons via 0528-820030 (Hoogeveen) op om de mogelijkheden te bespreken en advies in te winnen.
Uw zaak bespreken?
Naar blogverzicht