Velden zijn niet correct ingevuld

Wat is actio Pauliana?

In faillissementen is actio pauliana een middel waarmee de curator de faillissementsboedel kan reconstrueren. Ook buiten een faillissement kan actio pauliana spelen. Een andere term voor actio pauliana is ‘paulianeus handelen’.

Actio Pauliana uitgelegd

Gaat een bedrijf failliet, dan heeft het faillissement betrekking op het vermogen van een bedrijf op het moment waarop het faillissement is uitgesproken. Tot aan de datum van faillissement is een bedrijf in principe vrij om naar eigen inzicht te ondernemen. 

Vóór datum faillissement worden er vaak nog allerlei afspraken gemaakt, betalingen verricht of goederen verkocht. Wanneer de daarbij betrokken (andere) partij niet te goeder trouw handelt, en daarmee schuldeisers benadeelt, dan kan de curator op grond van de actio Pauliana die afspraken of betalingen vernietigen. Het op deze manier omgaan met de schuldeisers wordt ook wel paulianeus handelen genoemd. 

Datgene dat de andere partij van het inmiddels failliete bedrijf ontvangen heeft, moet aan de curator worden teruggeven, en keert zo terug in het vermogen van het failliete bedrijf.  

Wanneer wordt actio Pauliana ingezet?

De curator die het faillissement afwikkelt, onderzoekt de rechtshandelingen van het bedrijf voorafgaand aan het faillissement. Als de curator tot de ontdekking komt dat schuldeisers benadeeld zijn door bepaalde uitgevoerde acties, kan de curator de rechtshandelingen vernietigen. 

Actio Pauliana in de faillissementspraktijk

Om het wat concreter te maken, hieronder twee voorbeelden uit de praktijk: 

De klassieke Pauliana heeft betrekking op het voor datum faillissement verkopen van goederen, voor een niet marktconforme prijs. Een voorbeeld. 

Bedrijf A maakt en verkoopt plastic drinkbekers en onderhoudt nauwe contacten met bedrijf B. Vanwege COVID-19 ligt de verkoop volledig stil. Bedrijf B weet van de miljoenenschuld van bedrijf A en weet ook dat een faillissement onafwendbaar is. 

Als bedrijf A aangeeft het eigen faillissement aan te zullen vragen, stelt bedrijf B voor om de machine waarmee de plastic bekers worden gemaakt te kopen. De machine vertegenwoordigt een onderhandse verkoopwaarde van €100.000. Bedrijf B koopt de machine voor €10.000, slechts 10% van de verkoopwaarde. De verkoopprijs ligt in dit geval flink onder de marktconforme prijs. 

In zo’n geval kan de curator met een beroep op de actio Pauliana de afspraken tussen bedrijf A en B, en betaling van bedrijf B aan A, vernietigen en de machine opeisen.

Onverplichte rechtshandeling

Een andere vorm van Pauliana is de zogenaamde inbetalinggeving. 

We nemen weer bedrijf A en bedrijf B. In dit geval moet het verlieslijdend bedrijf A nog facturen van bedrijf B betalen. Bedrijf B is op de hoogte van de financiële situatie van bedrijf A. In dit voorbeeld spreken ze af dat de eerder genoemde machine van bedrijf A wordt gebruikt als betaling aan bedrijf B, om zo de openstaande facturen te voldoen. 

Omdat er geen grond is waarop bedrijf A de facturen van bedrijf B, anders dan in geld, moet betalen, wordt deze afspraak als onverplichte rechtshandeling aangemerkt. De overige schuldeisers van bedrijf A zijn hiermee benadeeld. Immers, in dit geval is de waarde van de machine volledig aan bedrijf B toegekomen. Terwijl in faillissementssituatie alle schuldeisers van bedrijf A zich daarop zouden kunnen verhalen. 

De curator kan op basis van de actio Pauliana die rechtshandeling vernietigen en eisen dat de machine aan de curator wordt afgegeven.

Pauliana buiten faillissement

Ook wanneer een bedrijf niet failliet is, kan het middel van de Pauliana door schuldeisers van het bedrijf worden ingezet. Het moet dan gaan om een rechtshandeling die het bedrijf onverplicht is aangegaan, waarmee de schuldeiser(s) benadeeld zijn in hun verhaalsmogelijkheden en het bedrijf dat wist of had kunnen weten.   

Actio Pauliana; lastige materie

In onze eigen praktijk hebben we regelmatig te maken met de actio Pauliana. Het is voor de curator een uiterst effectief middel om de boedel te reconstrueren en daarmee op te komen voor de gezamenlijke crediteuren. 

Doorgaans moet de curator stellen en bewijzen dat er voldaan is aan de vereisten om Pauliana aan te kunnen nemen. Slaagt de curator daarin, dan kunnen de gevolgen verstrekkend zijn. 


Heb je zelf als ondernemer te maken met de actio Pauliana? Neem in een zo vroeg mogelijk stadium contact op met ons kantoor in Assen of Hoogeveen.

Gerelateerde vragen