Het getuigenverhoor: de belangrijkste vragen

Bent u als getuige opgeroepen in een civiele procedure? Dan kunnen verschillende vragen rijzen. Wij beantwoorden de meest voorkomende vragen voor u.

Ben ik verplicht om te verschijnen?

U bent verplicht om te verschijnen. Dat staat in de wet. Indien nodig kunt u zelfs gedwongen worden door de politie.

Wat als ik verhinderd of ziek ben?

Als u verhinderd bent dient u dit zo snel mogelijk te melden. In dat geval kan worden geprobeerd om de datum van het verhoor te wijzigen, al is dat meestal niet gemakkelijk. In beginsel is alleen overmacht een geldige reden om niet te verschijnen. Als u ziek bent, is sprake van overmacht.

Hoe gaat het verhoor in zijn werk?

De rechter (formeel: rechter-commissaris) zal het verhoor openen en eerst uw identiteit vaststellen door het vragen naar uw persoonlijke gegevens. Daarna vraagt de rechter of u een bijzondere relatie heeft met één van de partijen. Als u bijvoorbeeld familie bent van een partij kunt u een beroep doen op het verschoningsrecht, zodat u de vragen niet hoeft te beantwoorden. Vervolgens wordt u meegedeeld dat u de waarheid en niets anders dan te waarheid moet spreken. U dient dit te bekrachtigen door het afleggen van de eed (“Zo waarlijk helpe mij God almachtig”) of de belofte (“dit beloof ik”).

Vervolgens zal het verhoor plaatsvinden. Na het verhoor zal de rechter uw verklaring voorlezen en wordt u gevraagd de verklaring te ondertekenen. Staan er onjuistheden in de verklaring? Dan is het belangrijk dat u de rechter verzoekt om de verklaring aan te passen.

Welke vragen kunnen worden gesteld?

Soms wordt in de brief waarin u bent opgeroepen te verschijnen al aangegeven waarover u een verklaring moet afleggen. Meestal is dit niet het geval. In principe kunnen alle vragen worden gesteld. Alleen onbehoorlijke en suggestieve vragen zijn niet toegestaan. De rechter kan naar aanleiding van de getuigenverklaring ook vragen stellen.

Ben ik verplicht om te antwoorden?

U bent verplicht om te antwoorden op de vragen die worden gesteld, tenzij u een beroep kunt doen op het verschoningsrecht. Geeft u geen antwoord, dan kan de rechter u een dwangsom of boete opleggen of u zelfs laten gijzelen. U wordt bij gijzeling in hechtenis genomen totdat u uw verklaring heeft afgelegd. U bent ook verplicht om de vragen naar waarheid te beantwoorden. Als u liegt, pleegt u meineed en kunt u strafrechtelijk worden vervolgd. Indien u het antwoord op de vraag niet weet, bijvoorbeeld omdat u de feiten niet meer goed kunt herinneren, dan kunt u dat gewoon aangeven.

Krijg ik ook een onkostenvergoeding?

Een getuige kan aanspraak maken op een schadeloosstelling. Meestal begroot de rechter de onkostenvergoeding in overleg met partijen. De vergoeding zal op een later moment aan u worden betaald door de partij door wie u bent opgeroepen.

Welke kosten worden vergoed?

• Reiskosten

De reiskosten worden op basis van € 0,28 per km vergoed. Indien u met het openbaar vervoer bent gereisd worden de werkelijk gemaakte kosten vergoed.

• Verletkosten

Indien u als zelfstandige of fee-earner werkt wordt doorgaans het uurtarief vergoed. Indien u werknemer bent geldt het volgende. Een werkgever moet de werknemer vrij geven om als getuige te verschijnen, maar is niet verplicht om het salaris door te betalen. U kunt daarom een schadeloosstelling ontvangen ter hoogte van het salaris dat u door het verhoor misloopt. 

• Andere kosten

Denk hierbij aan verblijfkosten, bijvoorbeeld indien u in het buitenland woont en in Nederland voor de rechter moet verschijnen. Formeel geldt de Nederlandse wet niet voor mensen die in het buitenland woonachtig zijn. Dat betekent dat u in dat geval niet verplicht bent om te verschijnen. Doet u dat wel, dan kunt u aanspraak maken op een onkostenvergoeding. Dat heeft de Rechtbank Rotterdam (2014) beslist.